Lubań. PKS ma już 60 lat!
Dynamiczny rozwój
Zajezdnia PKS w Lubaniu
Przedsiębiorstwo zaczęło się dynamicznie rozwijać, zwłaszcza kiedy nadeszły czasy gierkowskiej prosperity na początku lat 70 XX w.. Zakład rozbudowano i sukcesywnie wyposażano w nowy tabor towarowy oraz autobusowy. Ciężarówki PKS Lubań kursowały po całej Polsce, kilku krajach socjalistycznych i RFN, przede wszystkim świadcząc usługi dla ogromnych, ówczesnych Lubańskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego, ale również dla innych dużych podmiotów gospodarczych w mieście i okolicach, takich jak ZEHS, ZNTK, Dolwis czy Fatma oraz wielu innych. Jednocześnie kierownictwo firmy rozpoczęło realizację planu rozwoju komunikacji autobusowej. Rozkład jazdy co roku wzbogacano o nowe połączenia. Autobusy kursowały już nie tylko do miejscowości znajdujących się w najbliższych okolicach Lubania. Postawiono także na relacje międzymiastowe i międzyregionalne. Na przestrzeni lat były to kursy do takich miast jak: Wrocław (przez Olszynę, Gryfów Śląski, Lwówek Śląski, Złotoryję), Wrocław (przez Bolesławiec) i Jelenia Góra (przez Olszynę, Gryfów Śląski, Barcinek). Jak wspominał w rozmowie z nami jeden z najstarszych kierowców Pan Krzysztof Wujda, PKS Lubań prowadził przez pewien czas także kurs na trasie Wrocław – Syców. W latach 80 i 90 i po roku 2000, autobusy kursowały też do takich miast jak: Zielona Góra (przez Iłowę, Żagań), Legnica (przez Bolesławiec, Chojnów), Lubin (przez Bolesławiec, Chojnów, Legnicę) i Częstochowa (przez Wrocław, Brzeg, Namysłów, Kluczbork). W 2012 roku uruchomiono wakacyjne kursy nad Bałtyk, które są realizowane do dzisiaj (jest to nocny kurs pospieszny relacji Lubań – Żagań – Międzyzdroje – Wisełka – Dziwnów – Rewal – Pobierowo – Kołobrzeg – Ustronie Morskie). Od 2022 roku, do Lubania można również dojechać autobusem rejsowym spółki Flixbus z Mannheim.
W czerwcu 1989 roku z inicjatywy ówczesnego Naczelnika Miasta Lubań i dyrekcji PKS Lubań, otwarto pierwszą w mieście linię miejską. W tym samym czasie powołano do życia w ramach PKS komunikację miejską między innymi w Zgorzelcu i w Kłodzku. Była to jedna linia o numerze 50, która kursowała między Księginkami a Osiedlem Piastów. Następnie otwarto linię 51, która z kolei połączyła miejską część Uniegoszczy z osiedlem Piastów. W sezonie letnim obie linie zostały wydłużone do basenu na Kamiennej Górze. Autobusy komunikacji miejskiej kursowały na obydwu liniach z dość dużą częstotliwością, przy czym więcej kursów wyznaczono w godzinach porannych i popołudniowych, a mniej w godzinach południowych i wieczorem. Obie linie rozbudowano następnie o odcinki: do dworca PKP i do szpitala, a linię 51 również o odcinek prowadzący przez ul. Główną i Kolejową do przystanku przy krzyżu. Linie zbiegały się na dworcu autobusowym. Rozwój komunikacji miejskiej w mieście trwał. Pojawiły się bilety z herbem miasta, a na mapach Lubania nierozłącznym elementem stało się oznakowanie linii autobusowych i przystanków, obok informacji o barach czy hotelach. Jedyną niedogodnością miejskiego systemu komunikacji w mieście, był brak w PKS Lubań odpowiednich autobusów przystosowanych do jej obsługi. W mieście wielkości Lubania, mogły w zasadzie kursować tylko miejskie Autosany H9-35 z 23 miejscami siedzącymi, 40 stojącymi i wachlarzowymi, pneumatycznie otwieranymi drzwiami, które w tamtym czasie były najmniejszymi autobusami miejskimi w Polsce. W związku z tym, że PKS Lubań takimi nie dysponował (choć nieoficjalnie mówi się, że jedna sztuka tego pojazdu została zakupiona przez PKS Lubań, a le na ulice miasta nigdy nie wyjechał), do obsługi linii miejskich przeznaczono Autosany H9 – 20, będące wersjami międzymiastowymi tej marki. Późniejsze zawirowania gospodarcze, doprowadziły do tego, że miasto ogłosiło przetarg na komunikację miejską i ostatecznie jej obsługę przekazano prywatnemu przedsiębiorcy, który jednak szybko z niej zrezygnował. W drugiej połowie lat 90 wróciła ona do PKS. Ale o jej rozwoju mowy już być nie mogło. Kryzys gospodarczy w tamtych latach sprawił, że ilość kursów bardzo ograniczono, powrócono do jednej linii a kursy w zasadzie odbywały się tylko na trasach między Księginkami, Uniegoszczą a centrum miasta.
Warto również podkreślić, mając na uwadze rozwój transportu miejskiego w Lubaniu, że poważnie przymierzono się do połączenia wszystkich części miasta jedną linią dookólną (tzw. linią 0), której trasa biegłaby od dworca PKS do Księginek, następnie z Księginek przez ul. Górną (ówczesna SP nr 3), do dworca PKP, później przez miejską część Unigoszczy – ul. Kolejowa i ul. Główna, do dworca PKS. Następnie poprzez okolice cmentarza komunalnego przy ul. Wrocławskiej, osiedle Waryńskiego (obecnie osiedle Kwiatowe), okolice zajezdni PKS, ulicę Kopernika, Słowackiego i Wojska Polskiego (ŁB WOP), osiedle Piastów, szpital i osiedle pod Kamienną Górą, z powrotem do dworca PKS. Ostatecznie pomysł ten porzucono.
Wspomnieć należy jeszcze o pewnej ciekawostce. Po uruchomieniu komunikacji miejskiej, wielu mieszkańców miasta zastanawiało się dlaczego autobusy kursujące na jej liniach otrzymały numery 50 i 51? Otóż dlatego, że wszystkie linie miejskie w miastach, gdzie nie było typowych czerwonych autobusów WPK czy MPK (Wojewódzkie Przedsiębiorstwa Komunikacyjne, Miejskie Przedsiębiorstwa Komunikacyjne), a linie miejskie obsługiwały PKS-y, oznakowanie autobusów zaczynało się właśnie od numeru 50. Dzisiaj linię miejską w Lubaniu (beznumerową) nadal obsługuje PKS Voyager.
Upadłość PKS Lubań i powstanie PKS Voyager Sp. z o.o. w Lubaniu
Pierwsze logo PKS Voyager w Lubaniu
Od początku lat 90 XX w. PKS Lubań przechodził liczne restrukturyzacje i redukcje zatrudnienia, a sytuacja ekonomiczna zakładu z roku na rok stawała się coraz bardziej dramatyczna. Ostatecznie W 2007 roku Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Lubaniu, decyzją Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze, zostało postawione w stan upadłości likwidacyjnej. Wtedy wydawało się, że to już definitywny koniec firmy, która przez kilka dziesięcioleci funkcjonowała na rynku przewozów osobowych i towarowych. Tak się jednak nie stało. Dzięki odważnej decyzji pracowników likwidowanego PKS na czele z mgr inż. Wojciechem Bruchalem (do dzisiaj jest Prezesem Zarządu PKS Voyager Sp. z o.o. w Lubaniu), którzy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce, dzięki pomocy PKS Tour w Jeleniej Górze, w grudniu 2008 roku powstał PKS Voyager Sp. z o.o. Nowopowstała spółka pracownicza, została pełnoprawnym właścicielem Dworca Autobusowego oraz części zajezdni autobusowej przy ulicy Jana Pawła II. Majątek ten został odkupiony przez PKS Voyager, w oparciu o prawo pierwokupu od Syndyka Masy Upadłościowej PKS Lubań. Nowy przewoźnik skutecznie skorzystał z tego prawa, a transakcja pozwoliła na dalsze, sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa w nowej odsłonie, a co najważniejsze zachowanie około 100 miejsc pracy. Formalnie spółka PKS Voyager w Lubaniu rozpoczęła swoje funkcjonowanie na rynku w kwietniu 2009 roku.
Autobus marki Bova w barwach PKS Voyager
Do dzisiaj główną działalnością spółki jest przewóz osób. Spółka posiada licencję na przewozy krajowe i międzynarodowe. Dodatkową działalność jaką prowadzi firma, to usługi motoryzacyjne w tym: przeglądy techniczne w swojej Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów dla samochodów osobowych, autobusów, busów i samochodów ciężarowych, naprawy autobusów, pojazdów ciężarowych oraz naczep, sprzedaż części zamiennych do pojazdów ciężarowych i autobusów. Spółka prowadzi również serwis ogumienia oraz serwis klimatyzacji samochodów osobowych, busów, autobusów i samochodów ciężarowych.
Prekursor internetu w autobusach
W roku 2009, lubański PKS Voyager jako pierwszy w Polsce zaoferował swoim pasażerom autokary wyposażone w bezprzewodowy, darmowy dostęp do sieci internetowej. Wówczas hotspoty zamontowano we wszystkich autobusach kursujących do Wrocławia, do Zielonej Góry, a po uruchomieniu w roku 2011 kursów nad Bałtyk, również w pojazdach które kursowały na tej linii.
Kobieta też kierowca
Pani Joanna Mróz, pierwsza kobieta – kierowca w lubańskim PKS Voyager
W 2011 roku, po raz pierwszy w historii lubańskiego PKS za kierownicą autobusu usiadła kobieta. Była nią Pani Joanna Mróz, która przez kilka lat z powodzeniem pracowała prowadząc autokary na różnych liniach, zyskując sobie niezwykłą sympatię i przychylność ze strony pasażerów.
Centrum Handlowe INBAG z dworcem PKS Voyager
Galeria Inbag z Dworcem Autobusowym PKS Voyager (foto: Mirbud S.A)
W roku 2015 PKS Voyager sprzedał teren dworca autobusowego firmie Inbap, która w roku 2016 rozpoczęła budowę galerii handlowej INBAG. Uroczyste otwarcie centrum handlowego INBAG wraz z nowym dworcem autobusowym odbyło się w lutym 2018 roku.
Izerska Komunikacja Autobusowa “Izerka” i komunikacja międzypowiatowa
Logo Izerskiej Komunikacji Autobusowej
W listopadzie 2021 roku z inicjatywy Starosty Lubańskiego Walerego Czarneckiego i Prezesa Zarządu PKS Voyager Lubań Wojciecha Bruchala, przy współudziale gmin Powiatu Lubańskiego, powołano do życia Izerską Komunikację Autobusową (IKA)której nadano wdzięczne imię „Izerka”. To rewolucyjny projekt komunikacyjny finansowany z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, do którego przystąpił samorząd Powiatu Lubańskiego i ostatecznie wszystkie gminy z terenu Powiatu Lubańskiego. W projekcie bierze udział druga funkcjonująca na naszym terenie firma przewozowa jaką są Przewozy Osobowe „Bieleccy”. Dzięki uruchomieniu IKA mieszkańcy Powiatów Lubańskiego i części Powiatu Lwóweckiego uzyskali stabilne, regularne i niezawodne połączenia transportowe do ponad 50 miejscowości. Ponadto PKS Voyager Lubań obsługuje komunikację międzypowiatową na liniach Lubań – Jelenia Góra przez m.in. Ubocze i Lubomierz.
PKS Voyager dzisiaj
Trzeba przypomnieć, że lubański PKS Voyager przetrwał ogromny cios dla całej branży komunikacyjnej, jaką była pandemia COVID-19, która rozpoczęła się w marcu 2020 r. W czasie najostrzejszego lockdownu, w ciągu całego dnia kursowały tylko 3 autobusy. Wiele kursów wówczas zawieszono i zlikwidowano. Były to przede wszystkim połączenia do Wrocławia i kilka relacji lokalnych. I o ile, w kolejnych latach, większość relacji lokalnych i regionalnych przywrócono, a od roku 2022 rozbudowano w ramach wspomnianej IKA, o tyle relacji do Wrocławia już nie zdołano przywrócić. Dla mieszkańców Lubania i okolic, w wojewódzkiej relacji komunikacyjnej Lubań – Wrocław, pozostają jedynie pociągi Kolei Dolnośląskich, które jeszcze przed rokiem kursowały z dużą częstotliwością, natomiast w tym roku jest ich dużo mniej. Dla przykładu pomiędzy godziną 11.00 a godziną 15.00 jest tylko jeden pociąg do stolicy Dolnego Śląska i odjeżdża z Lubania o godzinie 11.11. Kolejny odjeżdża dopiero o godzinie 15.09. Czyli cztery godziny później. Może warto więc, zwracam się z tym pomysłem do Pana Prezesa Bruchala, rozważyć uruchomienie autobusu do Wrocławia około godziny 13.00. Na pewno były to powrót do tradycji, ale także do idei zrównoważonego transportu.
Na zakończenie, z okazji 60 – lecia powstania PKS-u w naszym mieście, życzę całej załodze PKS Voyager Sp. z o.o. w Lubaniu oraz wszystkim emerytowanym pracownikom tej firmy, zdrowia, szczęścia i wszelkiej pomyślności.
Autor: Sławomir Piguła/foto: PKS Voyager, Przegląd Lubański, TV Lubań,
Galeria zdjęć:
Data publikacji 19.02.2023 r.