Przepraszam, gdzie Pani mieszka?
W związku z coraz szerszym wprowadzaniem w życie zasady swobodnego przemieszczania się mieszkańców UE wydano podręcznik ułatwiający określenie miejsca zamieszkania. Jeśli „mieszkaniec” Lubania ma tutaj dom a od dawna wynajmuje mieszkanie w Goerlitz i tam pracuje, to gdzie właściwie mieszka i kto jest zobowiązany do pomocy socjalnej dla niego jeśli by takiej potrzebował?
ap
Bruksela, 13 stycznia 2014 r.
Swobodne przemieszczanie się osób: Komisja publikuje przewodnik na temat stosowania „testu miejsca zwykłego pobytu” do celów zabezpieczenia społecznego
Niedawno Komisja Europejska opublikowała praktyczny przewodnik dotyczący „testu miejsca zwykłego pobytu”, aby pomóc państwom członkowskim w stosowaniu przepisów UE dotyczących koordynacji zabezpieczenia społecznego w przypadku obywateli UE, którzy przenieśli się do innego państwa członkowskiego. W nowym podręczniku omówiono szerzej „test miejsca zwykłego pobytu”; wyjaśnienia te ułatwią jego stosowanie w praktyce przez organy państw członkowskich.
László Andor, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, stwierdził: „W prawie UE istnieją wyraźne zabezpieczenia, dzięki którym można zapobiegać wykorzystywaniu przez jednostki systemów zabezpieczenia społecznego innych państw członkowskich UE. Przewodnik ten ułatwi organom państw członkowskich stosowanie w praktyce zabezpieczeń w zakresie miejsca zwykłego pobytu. Podręcznik jest elementem bieżących działań Komisji mających na celu ułatwienie swobodnego przepływu osób w całej UE”.
W przewodniku opracowanym we współpracy z państwami członkowskimi wyjaśniono odrębne pojęcia, mianowicie: „miejsce zwykłego pobytu”, „miejsce pobytu czasowego” czy też „pobyt”. Definicje te, określone w prawie UE (rozporządzenie 883/2004/WE ostatnio zmienione rozporządzeniem 465/2012/UE), są niezbędne, by ustalić, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego na rzecz obywateli UE przemieszczających się między państwami członkowskimi. Zgodnie z prawem UE może istnieć tylko jedno miejsce zwykłego pobytu, a zatem wyłącznie jedno państwo członkowskie jest odpowiedzialne za wypłacenie świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego w oparciu o kryterium miejsca pobytu.
Pracownicy i osoby pracujące na własny rachunek są objęte zabezpieczeniem społecznym w kraju, w którym pracują, a osoby nieaktywne zawodowo (np. emeryci, studenci) kwalifikują się do otrzymywania tych świadczeń w państwie członkowskim, w którym znajduje się ich miejsce zwykłego pobytu. Określenie państwa członkowskiego, w którym znajduje się miejsce zwykłego pobytu danej osoby ma również znaczenie dla pracowników, którzy pracują w więcej niż jednym państwie członkowskim.
Przewodnik przywołuje szczególne kryteria, które należy wziąć pod uwagę przy określaniu miejsca zwykłego pobytu danej osoby, takie jak:
- sytuacja rodzinna oraz więzi rodzinne;
- czas trwania i ciągłość pobytu w danym państwie członkowskim;
- zatrudnienie (w szczególności miejsce, w którym praca jest zazwyczaj wykonywana, jej stały charakter oraz czas trwania umowy o pracę);
- prowadzenie działalności o charakterze niezarobkowym;
- w przypadku studentów – źródło ich dochodu;
- stałość sytuacji mieszkaniowej danej osoby;
- państwo członkowskie, w którym dana osoba odprowadza podatki;
- powody przemieszczenia się;
- zamiary danej osoby określone na podstawie wszystkich okoliczności oraz poparte udokumentowanymi informacjami.
W stosownych przypadkach inne czynniki mogą również zostać uwzględnione.
Przewodnik zawiera również konkretne przykłady i wskazówki na temat przypadków, w których określenie miejsca zamieszkania może być trudne, np. pracownicy przygraniczni, pracownicy sezonowi, pracownicy delegowani, studenci, emeryci i wysoce mobilne osoby nieaktywne zawodowo.
Przykładowo, jeżeli obywatel Zjednoczonego Królestwa przenosi się na emeryturę do Portugalii i spędza większość czasu w Portugalii, jego miejscem zwykłego pobytu jest Portugalia, nawet jeśli nadal posiada dom w Zjednoczonym Królestwie i utrzymuje więzi kulturowe i gospodarcze ze Zjednoczonym Królestwem.
Kontekst
Przewodnik na temat miejsca stałego pobytu to część bardziej obszernego podręcznika przeznaczonego dla instytucji, pracodawców i obywateli, by pomóc im określić ustawodawstwo państwa członkowskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego, które ma zastosowanie w szczególnych okolicznościach. W podręczniku sprecyzowano również zasady, które mają zastosowanie do pracowników delegowanych i osób pracujących w dwóch lub więcej państwach członkowskich, w tym przepisy mające zastosowanie do pracowników sektora transportu, w szczególności członków załóg lotniczych i personelu pokładowego.
Publikacja praktycznego przewodnika dotyczącego testu miejsca zwykłego pobytu stanowi jedno z pięciu działań zapowiedzianych w komunikacie dotyczącym swobodnego przepływu obywateli i ich rodzin z dnia 25 listopada 2013 r. (zob. IP/13/1151 oraz MEMO/13/1041). Przewodnik jest już dostępny na stronie internetowej Komisji Europejskiej w języku angielskim (zob. poniżej) i zostanie przetłumaczony na wszystkie języki urzędowe UE w najbliższych tygodniach.
Zmieniony przewodnik został zatwierdzony przez Komisję Administracyjną ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w dniu 18 grudnia 2013 r. W skład tego organu wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Organ ten jest właściwy w zakresie wykładni w sprawach wynikających ze stosowania przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego określonych w rozporządzeniu 883/2004/WE.
Dodatkowe informacje
Źródło: KE