15.03.2012

Podkowa to charakterystyczna zabudowa mieszkaniowa  łącząca  część ulic Kopernika,Wojska Polskiego i Słowackiego w Lubaniu. Czas zrobił swoje. Rozjeżdżone, ogromne podwórze, brak kanalizacji deszczowej i obskurne śmietniki – tak można najkrócej scharakteryzować ciąg secesyjnych kamienic czynszowych od środka podkowy, z których najstarsze pamiętają jeszcze czasy cesarza Wilhelma II . Jednak już za niespełna 4 miesiące podwórko podkowy  zamieniać się zacznie w pełen zieleni i ławek, piękny, nocą oświetlony park. Właśnie ruszyła procedura inwestycyjna mająca na celu rewitalizację podwórka tej zabudowy. Prace mają rozpocząć się na przełomie czerwca i lipca.Plan rewitalizacji Podkowy przygotowało miasto w czasach, kiedy burmistrzem był jeszcze Konrad Rowiński.

Tylko dla oficerów

Kiedy w 1898  roku rozpoczęto budowę lubańskich koszar, miejscowi kamienicznicy rozpoczęli jednocześnie w sąsiedztwie,  budowę kamienic czynszowych  przy dzisiejszej ulicy Wojska Polskiego, dla kadry oficerskiej garnizonu który miał stacjonować w Lubaniu. Ponieważ wcześniej postawiono szereg kamienic przy obecnej  ul. Słowackiego i  Kopernika, całość dała zabudowę podobną do kształtu końskiej podkowy. Nie wiadomo czy nazwa funkcjonowała już wśród niemieckiej społeczności miasta, czy ktoś z polskich mieszkańców po 1945.Natomiast jedno jest pewne, zabudowę można śmiało zaliczyć do unikatów architektury na Dolnym Śląsku.
Koncepcja niemieckich kamieniczników była prosta. Duże mieszkania ( ponad 100 metrowe) będą wynajmowali tylko oficerowie, mniejsze (poniżej 100 m ) podoficerowie zawodowi, natomiast pojedyncze pokoje na poddaszach ( np. Przy dzisiejszej ul. Słowackiego 16 i 17) podchorążowie szkół oficerskich  lub oficerowie rezerwy przebywający na czasowych przeszkoleniach w jednostce, w miesiącach letnich. Na podwórzu wybudowano pralnię i inne zabudowania gospodarcze, ale było miejsce także na krótki wypoczynek wśród zieleni, choć większość mieszkań posiadała balkony od strony podwórka. Natomiast przy ulicy Kopernika  powstała restauracja z piwiarnią ( dzisiejszy sklep  ABC). W czasie działań wojennych w lutym i marcu 1945 roku, podkowa znalazła się w środku krwawych walk. Dochodziło do sytuacji w których Rosjanie i Niemcy strzelali  z  okien znajdujących się naprzeciw siebie z odległości kilkunastu metrów. Stąd, dosłownie posiekane kulami fasady kamienic.
Wojsko z narodem

Po wojnie kamienice częściowo odnowiono, podwórkowe zabudowania rozebrano ale w międzyczasie nastała era blaszaków i kilka powstało przy  przy wjeździe  na podwórko całkowicie szpecąc obraz podkowy. W 1985 roku, działacz społeczny Leszek Feter skrzyknął mieszkańców, zdobył pieniądze i podwórko na krótko odzyskało blask. Posadzono drzewa, zasiano trawę ustawiono huśtawki i piaskownice dla dzieci, zamontowano ławki  i stoliki do gry w warcaby. A w czasie wakacji w myśl zasady ,,Wojsko z narodem” właśnie jego  pomocą  zorganizowano mini obóz dla najmłodszych mieszkańców. Cały wypoczynek zorganizowano dzięki wsparciu ówczesnego dowódcy  ŁB WOP w Lubaniu,  płk. Józefa Galickiego, który nie szczędził samochodów na wycieczki i żołnierzy do opieki nad maluchami. Dzieci miały przednią zabawę, ponieważ każdego ranka  żołnierze na trąbce grali pobudkę,  a kucharze z brygady nie żałowali grochówki w czasie obiadu. Przez kilka lat zimą podwórko było odśnieżane przez  WOP, ponieważ mieszkało tu  wielu żołnierzy zawodowych pełniących służbę w sąsiadującej z podkową  jednostce wojskowej. W latach 80  rozpoczął się remont kamienic od strony koszar. Nie zdołano jednak go ukończyć do 1990 roku.Teraz jest szansa aby całości  przywrócić dawną świetność. Miasto zrewitalizuje całe podwórko Podkowy, natomiast na barkach wspólnot mieszkaniowych niestety leży remont elewacji budynków. Jak dotąd fasady swoich kamienic odnowiły trzy wspólnoty i jedna częściowo, przy samym wjeździe.
Niewielki Park z latarniami

Plan rewitalizacji przewiduje ułożenie kostki brukowej wzdłuż zachodniej strony podwórka aż do śmietnika, który zostanie wyremontowany i zamknięty, podobnie jak pierwszy boks na odpady. Będzie to jednocześnie trakt jezdny dla samochodów  oczyszczania, śmieciarek służb komunalnych, policji i straży pożarnej. Na podwórko będą mogli wjeżdżać mieszkańcy posesji w celu  dostarczenia np. Zakupionych mebli czy innych dużogabarytowych towarów. Generalnie ruch będzie ograniczony i zamknięty.Samochodem będzie można zawrócić obok dzisiejszego drugiego śmietnika. Cała część wschodnia podwórza będzie tylko traktem dla pieszych z ławkami, klombami i trawnikami. Znajdzie się również miejsce na niewielki plac zabaw dla dzieci z ogródkiem jordanowskim. Całość oświetli kilka niewielkich latarni parkowych. Zostanie wykonana także kanalizacja deszczowa. Na pewno zostaną rozebrane blaszaki które straszą  przy wjeździe i być może w ich miejsce powstaną nowoczesne  i estetyczne garaże samochodowe.Podwórko będzie też monitorowane.
– Utrzymanie terenu po rewitalizacji to zadanie miasta. Mieszkańcy nie będą się musieli martwić o jego sprzątanie. Myślę że uda nam się rozpocząć odbudowę podwórka Podkowy na przełomie czerwca lub lipca, a najpóźniej w sierpniu tego roku – mówi nadzorujący inwestycje wiceburmistrz Mariusz Tomiczek . Miasto wywiąże się z obietnicy odbudowy, tylko jak będą się miały ostrzelane fasady kamienic do nowiutkiego podwórza. Władze chciały by pomóc w ich remontach ale nie mogą. Nasze państwo słynie z absurdalnych przepisów, nawet jeżeli chodzi o  dobro społeczności lokalnej. Wspólnoty mieszkaniowe niestety będą musiały  same udźwignąć ciężar remontu.

Autor:  Sławomir Piguła

Poniżej przedstawiamy przedwojenne i dzisiejsze zdjęcia Podkowy: